|
422 dersi için
gittiğimizde Turgut'un, benim, öğrencileri sınıftan kaçırttığımı
söylediği rakamlar konusunda sizlere de iki üç laf etmek isterim.
Nasıl olsa sizin kaçacak yeriniz yok.
"Nisan Bir" işi bitti; artık ciddi ciddi yazdığıma güvenebilirsiniz.
Ekte benim bir ölçüde yeniden biçimlendirdiğim tablo DİE kaynaklı ve
1999 verilerini barındırıyor: İşyeri büyüklük gruplarına göre imalât
sanayiinde işyeri sayısı, ücretle çalışanlar yıllık ortalaması,
ödenen maaş ve ücretler ile katma değer üzerine bir tablo. Özet
olarak şöyle:
|
İşyeri Büyüklüğü |
İşyeri sayısı |
Çalışan Sayısı |
Toplam Ucret/Yil |
Toplam Katma Değer |
|
Toplam |
11.262 |
1.112.363 |
3.363.906.357 |
16.095.063.218 |
|
10-24 |
3.782 |
60.586 |
74.328.114 |
371.195.354 |
|
25-49 |
3.351 |
119.450 |
175.523.588 |
910.570.176 |
|
50-99 |
1.813 |
126.639 |
223.586.450 |
1.021.449.530 |
|
100-199 |
1.150 |
160.461 |
393.879.724 |
1.792.827.770 |
|
200-499 |
786 |
243.065 |
784.437.701 |
4.121.929.908 |
|
500-999 |
256 |
178.612 |
714.025.048 |
2.778.289.353 |
|
1000+ |
124 |
223.550 |
998.125.732 |
5.098.801.127 |
Dilerseniz diğer yıllarla
ile ilgili bilgilere de
http://www.die.gov.tr/istTablolar.htm adresinde Sanayi alt
başlığının altındaki ilk belgeden ulaşabilirsiniz. Şu da daha
doğrudan ulaşmanıza yardımcı olabilir (http://www.die.gov.tr/IstTablolar/16im201t.xls
)
Her işletme büyüklüğü grubu için toplam katma değeri çalışan
sayısına bölerek, DİE'nin tablosuna, işletmelerdeki çalışan sayısı
arttıkça, kişi başı katma değerin 4 kata yakın arttığını gösteren
bir sütun eklemiş oldum. Orada grafiği kullanamamıştım.
Bunun aşağı yukarı böyle çıkacağını herkesin tahmin edeceğini
sanıyorum. Fakat, küçük işletmelerdeki aşırı verimsiz ortamı ve
hızla artan "endüstri mühendisi üretimi"ni yakından bilen biri
olarak bu iki bilginin birlikte ne anlam kazandığı üzerinde durmaya
çalıştım.
Türkiye'deki EM sayısı 15.000-20.000 arasında; ülkede, 200'den fazla
çalışanı olan imalat sanayi işletmesi sayısı ise 1.200 dolayında.
Bundan sonraki her yıl da 2000'den fazla meslektaşımız aramıza
katılacak.
Eğer, geri kalan 10.000 işletmeyle, (yeni ya da eski) endüstri
mühendislerini eşleyecek bir anlayış değişikliği ve mekanizma
geliştirilmezse, müthiş verimlilik geliştirme olanakları heba olup
gidecek. Bir tarafta da, EM işsizliği büyümeye başlayacak.
Bu tür sorunların sahiplenileceği mekanizmaların yetersizliği
karşısında, gençlerin, gözlerini küçük işletmelere dikmesini
istemekten fazlasını yapamadığıma da üzüldüm.
Bunlar üzerine kafa yorarken bulduğum şu basit ilişkiyi bakalım
listEM nasıl yorumlayacak?
Kişi başı katma değer rakamlarını ilgili işletme büyüklüğü
gruplarındaki çalışanların ücretleri ile karşılaştırdığımda bir
sabitle karşılaştım: 5.
Yani, her çalışan, ücretinin 5 katı kadar katma değer üretiyor. 1
alan 5; 3 alan 15.
Kolay gelsin.
Nezih Yaşar
02.04.2004
|
